Αισθάνομαι τυχερός που στη ζωή μου είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ την Κούβα του Κάστρο, όπως συνηθίζεται να λέγεται. Ιδιαίτερα όταν ακούς από παντού να λένε “δείτε την Κούβα όσο προλαβαίνετε, σε 2-3 χρόνια ίσως να έχει αλλάξει εντελώς”. Όντως αυτή η γη είναι ποτισμένη με πολύ ετερόκλιτα και μοναδικά ανά τον κόσμο χαρακτηριστικά. Η ιστορία της είναι ζώσα, δεν τη μαθαίνεις μόνο στα βιβλία, είναι χαραγμένη στους δρόμους και τα δέρματα των Κουβανών μέχρι και σήμερα.
Και αυτή η ιστορία πάει πολύ πίσω στο χρόνο, σχεδόν στην πρώτη στιγμή που πάτησε ανθρώπινο πόδι στα εύφορα χώματα του νησιού αυτού της Καραβαϊκής. Η επανάσταση, η ανατροπή και η σύγκρουση για τον αυτοπροσδιορισμό του λαού είναι σε κάθε ίντσα της κουβανικής γης. Μυρίζει μπαρούτι ελευθερίας σχεδόν σε κάθε χωριό, το βλέπεις ακόμα και στο πώς χορεύουν οι ξυπόλυτοι αλλά περήφανοι ντόπιοι.
Μονίμως είχαν κάποιον εγκάθετο που έπρεπε να ανατρέψουν. Οι επαναστάσεις τους έχουν ποίηση, λογοτεχνία, ζωγραφική αλλά και αίμα. Μέχρι και τα γεγονότα της 26ης Ιουλίου 1953, όταν μια παρέα έμελε να γράψει τα γράμματα της μεγαλύτερης πολιτειακής ανατροπής που γνώρισε η σύγχρονη ιστορία. Και, παρότι έχουν περάσει πενήντα χρόνια, η γη αναπνέει ακόμα με τα πνευμόνια του Τσε Γκεβάρα, τη μορφή του οποίου τη βλέπεις και κυρίως τη νιώθεις όπου κι αν βρεθείς.
Παρά την όποια κριτική στάση λάβει ο καθένας απέναντι στα γεγονότα, εκείνο που δεν μπορείς να παραβλέψεις είναι η πρωτοτυπία και η ευφυΐα που διέπει την όλη δομή και λειτουργία του κατά τα άλλα ολοκληρωτικού καθεστώτος. Και ειδικότερα όταν όλες αυτές οι τομές φιλτράρονται από το διαρκή αποκλεισμό, τον ανηλεή πόλεμο τον οποίο δέχεται η Κούβα ανά τις δεκαετίες, με πρωτοφανή μέτρα οικονομικού και εμπορικού τρόμου από τις Η.Π.Α και όχι μόνο.
Ακούς, για παράδειγμα, για νόμους που απαγορεύουν ρητώς στα παιδιά των πολιτικών να αποκτήσουν την οποιαδήποτε πολιτική ιδιότητα. Ακούς για την αντιμετώπιση της πορνείας να εφαρμόζονται πολιτικές που απονέμουν στις ιερόδουλες τίτλο ιδιοκτησίας σε διαμέρισμα εφόσον πρώτα σπουδάσουν. Το πτυχίο να ισοδυναμεί με το τέλος του δρόμου για τις κοπέλες αυτές. Ακούς για την παροχή ηλεκτρονικών υπολογιστών σε κάθε μαθητή μέχρι και το πιο απομακρυσμένο χωριό. Ακούς για δωρεάν σιδεράκια (!) σε όλα τα παιδιά της χώρας. Ακούς για υποχρεωτικό ώτο-στοπ σε ειδικές κατηγορίες οχημάτων που πρέπει να διευκολύνουν τις συγκοινωνίες και τη μετακίνηση των πολιτών.
Σε πρόσφατη έκθεση του Ο.Η.Ε. καταγράφηκε ότι στην Κούβα η πείνα ως φαινόμενο αντιμετωπίστηκε σχεδόν κατά ιδανικό τρόπο. Το Κράτος εγγυάται το κάθε ελάχιστο κοινωνικό αγαθό σε κάθε πολίτη. Παιδεία, υγεία, τροφή, ακόμα και δωρεάν διακοπές στους νεόνυμφους. Εφαρμόστηκε μια εντελώς άλλη πολιτική φιλοσοφία, που στόχο είχε να καταστήσει το μισθό διακοσμητικό στοιχείο. Αφού το Κράτος στα παρέχει όλα, παύεις να καταναλώνεις.
Με όλες αυτές τις σκέψεις επέστρεψα στην Ελλάδα. Θαύμασα το σύγχρονο αεροδρόμιο των Σπάτων. Τις ωραίες ταμπέλες. Είδα πολίτες να στοιβάζονται στις ουρές για τις πτήσεις με τις διάφορες ιδιωτικές αεροπορικές εταιρίες. Να σε ρίχνουν στο αεροπλάνο όπως-όπως, δέκα λεπτά πριν αναχωρήσει η πτήση. Ηλικιωμένους να φωνάζουν από την ταλαιπωρία. Ανοίγεις την τηλεόραση. Βλέπεις για μέτρα, μέτρα, μέτρα. Ατελείωτα μέτρα. Σε ένα κράτος που συρρικνώνεται, που σταδιακά θα αφήσει και το τελευταίο ατομικό δικαίωμα στα χέρια ιδιωτών. Η μοντέρνα οικονομία, η ελευθερία μετακίνησης των αγαθών. Η αγορά. Ο ανταγωνισμός. Είδα ηγέτες να τρομάζουν στο ενδεχόμενο εξόδου μια χώρας από ένα νόμισμα. Είδα ρηχότητα.
Μετά την Κούβα, στον κουβά.
