Στις 29 του περασμένου Ιουνίου, στην ιστοσελίδα της αγγλόφωνης τουρκικής εφημερίδας Hurriyet Daily News δημοσιεύτηκε ένα άρθρο του γνωστού Τούρκου δημοσιογράφου Μεχμέτ Αλί Μπιράντ. Αφορμή αποτέλεσε το περιστατικό με την πτώση του τουρκικού στρατιωτικού αεροπλάνου εντός των χωρικών υδάτων της Συρίας και η σφοδρή αντίδραση παραγόντων της τουρκικής κυβέρνησης στην κριτική μερίδας μέσων ενημέρωσης της γειτονικής χώρας, που ούτως ή άλλως καταγγέλλεται από διεθνείς οργανισμούς για το έλλειμμα στην ελευθερία του τύπου.

Στο συγκεκριμένο άρθρο, υπάρχει ένα σημείο που αξίζει να σταθεί κανείς. Ο Μεχμέτ Αλί Μπιράντ αφηγείται ένα περιστατικό που συνέβη πριν από 30 χρόνια, κατά τη διάρκεια του πολέμου Μ. Βρετανίας και Αργεντινής για τα νησιά Φόκλαντ. Του είχε κάνει εντύπωση το γεγονός ότι το BBC μετέδιδε τις εξελίξεις από το στρατιωτικό μέτωπο με απόλυτη ουδετερότητα. Οι ρεπόρτερ δεν χρησιμοποιούσαν το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο στις μεταδόσεις τους (δεν έλεγαν π.χ. "το ναυτικό μας", "οι στρατιώτες μας" κλπ.), αλλά αναφέρονται γενικά στο "βρετανικό ναυτικό".

Φυσικά, οι βρετανικές ταμπλόιντ έβριθαν υπερπατριωτικών αλαλαγμών, αλλά εδώ μιλάμε για τη δημόσια τηλεόραση της χώρας - την αντίστοιχη ΕΡΤ. Τέλος πάντων, παραξενεμένος ο Μπιράντ, που ήταν αλλιώς μαθημένος από την τουρκική πραγματικότητα, με κάποια αφορμή ρώτησε ένα Βρετανό συνάδελφο του γιατί είναι τόσο ουδέτεροι κι εκείνος του απάντησε: "Δεν είμαστε εκπρόσωποι τύπου της Θάτσερ".

Αυτή η φράση τα λέει όλα. Οι δημοσιογράφοι δεν είναι εκπρόσωποι τύπου καμιάς κυβέρνησης και αυτό ισχύει και για τους δημοσιογράφους της δημόσιας τηλεόρασης μιας χώρας, όπως το BBC ή όπως η ΕΡΤ. Εξάλλου, συχνά η βρετανική δημόσια τηλεόραση συγκρούστηκε με τη βρετανική κυβέρνηση, όπως όταν αποκάλυψε το σκάνδαλο με την παραποίηση της επίσημης έκθεσης που χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για τον πόλεμο στο Ιράκ επί πρωθυπουργίας Τόνι Μπλερ. Υπάρχει περίπτωση να επιτρεπόταν στην ΕΡΤ να αποκαλύψει κάποιο κυβερνητικό σκάνδαλο;

Θα απολύονταν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην έρευνα δημοσιογράφοι και η διοίκηση του οργανισμού πάραυτα. Θα έβγαιναν πύρινες ανακοινώσεις περί παραβίασης της "δημοσιογραφικής δεοντολογίας" κλπ. Βέβαια, είπαμε... στη Βρετανία οι δημοσιογράφοι της δημόσιας τηλεόρασης δεν θεωρούν τους εαυτούς τους εκπροσώπους τύπου της κυβέρνησης, ενώ στην Ελλάδα οι απολύσεις δημοσιογράφων - ή έστω η διάθεση για απολύσεις - προαναγγέλλονται μέσω τουίτερ από την επομένη μιας εκλογικής νίκης.

Ορισμένοι χρησιμοποιούν το επιχείρημα ότι η δημόσια τηλεόραση απευθύνεται σε όλους τους πολίτες, οι οποίοι "δεν θέλουν ν' ακούν αντιπολιτευτική προπαγάνδα" από τους δημοσιογράφους της κρατικής τηλεόρασης. Σαν να λέμε ότι κάθε διαφορετική άποψη που ακούγεται από τη συχνότητα της ΕΡΤ είναι αυτομάτως προπαγάνδα, ενώ όσοι "προσκυνούν" την κυβερνητική γραμμή είναι αυτόματα σωστοί επαγγελματίες.

Λυπάμαι, αλλά δεν μπορώ να παρακολουθήσω αυτό το συλλογισμό, όπως και το επιχείρημα ότι "οι φορολογούμενοι πληρώνουν την ΕΡΤ μέσω ΔΕΗ και δε θέλουν ν' ακούν τις απόψεις του καθενός". Αν είναι έτσι, τι να πουν οι πολίτες που δεν ψήφισαν το κυβερνών κόμμα; Δικαιούνται να μην πληρώνουν το αντίστοιχο χαράτσι στη ΔΕΗ; Αστεία πράγματα - όπως αστείο είναι και το χαράτσι υπέρ της ΕΡΤ εδώ που τα λέμε, όμως αυτό είναι μια άλλη ιστορία...

Εφόσον όλοι δηλώνουν ότι πρέπει να γίνουμε περισσότερο Ευρωπαίοι, επικαλούμενοι το παράδειγμα των άλλων ευρωπαϊκών κρατών προκειμένου να πειστούν οι πολίτες για την ανάγκη δομικών ανατροπών, καλό θα ήταν να συμπεριφέρονται ως Ευρωπαίοι και στα θέματα ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθεροτυπίας και όχι ξαφνικά να θυμούνται τον "Βαλκάνιο" που κρύβουν μέσα τους. Εκτός κι αν έχουμε την ψευδαίσθηση ότι αρκούν οι αποκρατικοποιήσεις ή οι αλλαγές στα εργασιακά για να γίνει η χώρα μας σύγχρονο Ευρωπαϊκό κράτος - κούνια που μας κούναγε...

ΠΗΓΗ PROTAGON