Πριν μερικά χρόνια , περπατούσες στο δρόμο και δεν έβλεπες κανέναν από "αυτούς" , παρά μόνο κανέναν εδώ και εκεί καθιστό , στο πεζοδρόμιο πολυσύχναστων δρόμων . Άλλες φορές , τριγύριζαν στις καφετέριες ζητώντας από τους θαμώνες χρήματα , πριν προλάβουν να τους διώξουν οι ιδιοκτήτες . Είχαμε συνηθίσει την παρουσία τους και πολλές φορές δεν τους δίναμε τίποτε γιατί... "μας τα είχανε πρήξει" . "Είναι τεμπέληδες και δεν πάνε να δουλέψουν . Τους αρέσει να τους τρέφουν οι άλλοι . Βάζουν τα παιδιά τους να ζητιανεύουν την ίδια στιγμή που αυτοί κάθονται σε καφενεία και πίνουν μπύρες" . Ήταν οι αποκαλούμενοι "γύφτοι" ή κάτι "τελειωμένοι Αλβανοί". Μόνον αυτοί έκαναν αυτή τη δουλειά . Κάπως έτσι σκεφτόμασταν , χωρίς να φανταστούμε ότι κάποια στιγμή "αυτοί" θα γίνουν τόσοι πολλοί . "Αυτοί" , είναι πλέον , οι φτωχοί .
Σήμερα τους συναντάμε παντού . Έξω από τα super-markets , από τα ψιλικατζίδικα , σε σταθμούς λεωφορείων , στο μετρό , κλπ. Το μόνο σημείο που εγώ τουλάχιστον δεν τους έχω συναντήσει ποτέ είναι εντός των μεγάλων εμπορικών κέντρων . Γιατί άραγε ; Απλώς αναρωτιέμαι . Η κοινωνική ομάδα που κάποτε αποτελούνταν κυρίως από γύφτους ή κάποιους άτυχους στη ζωή ανθρώπους , σήμερα έχει διευρυνθεί κοινωνικά και περιλαμβάνει όλους αυτούς που είναι πλέον "χωρίς" . Χωρίς δουλειά , χωρίς σπίτι , χωρίς οικογένεια , χωρίς χαρτιά διαμονής , χωρίς κοινωνική ταυτότητα , χωρίς μέλλον και φυσικά χωρίς δημοκρατία . Στην περίπτωση δε που κάποιος συνδυάζει όλα τα παραπάνω , είναι και χωρίς ...παρόν . Το σήμερα αυτών των ανθρώπων , είναι το αύριο που τους αφαίρεσαν χθες .
Ο σημαντικότερος ρόλος των φτωχών στην κοινωνία ήταν ανέκαθεν διττός . Από τη μία αποτελούσαν το παράδειγμα προς αποφυγή για τους εργάτες . Αντιπροσώπευαν τον τρόμο πως μπορεί και αυτοί να καταντήσουν έτσι κάποια μέρα . Η ύπαρξή τους και μόνο χαμηλώνει το κόστος εργασίας , υπονομεύοντας την ισχύ του εργάτη έναντι του εργοδότη . Από την άλλη μεριά οι φτωχοί είναι μία μη πολιτική μορφή , άνθρωποι εξ ορισμού αποκλεισμένοι από την πολιτική , με εικονικά δικαιώματα που ποτέ δεν πρόκειται να ασκήσουν . Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι κομμουνιστές αλλά και οι σοσιαλιστές -που υποτίθεται ότι ενδιαφέρονται περισσότερο για τον άνθρωπο απ' ότι οι καπιταλιστές- υποστηρίζουν πως από τη στιγμή που οι φτωχοί αποκλείονται από την παραγωγή θα πρέπει να αποκλειστούν και από την πολιτική οργάνωση . Οι κομμουνιστές πιστεύουν ότι το κόμμα πρέπει να απαρτίζεται από την λεγόμενη πρωτοπορία των εργατών που εργάζονται σε βασικές μορφές παραγωγής και όχι από φτωχούς εργάτες ή πολύ περισσότερο από άνεργους . Οι φτωχοί ως κοινωνικά παράσιτα , θεωρούνται επικίνδυνοι και από ηθικής απόψεως - κλέφτες , πόρνες , ναρκομανείς - αλλά και από πολιτικής απόψεως γιατί είναι ανοργάνωτοι , αντιδραστικοί αλλά κυρίως απρόβλεπτοι . Αποτελούν για όλες τις κομματικές ιδεολογίες την "επικίνδυνη τάξη" .
Αυτές οι "επικίνδυνες τάξεις" αποτελούνται κυρίως από ανθρώπους που στο φαντασιακό της κοινωνίας ορίζονται ως κατώτερες τάξεις . Είναι όλοι αυτοί που βρίσκονται έξω από κάθε ιεραρχία , χωρίς την ευκαιρία αλλά ούτε και την ανάγκη να επανενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο . Όχι μόνο δεν έχουν ρόλο σε αυτή την κοινωνία αλλά δεν μας προσφέρουν και τίποτε . Τί κοινό μπορεί να έχει μία ανύπαντρη μητέρα με έναν παράνομο μετανάστη , έναν αλκοολικό και ένα μαθητή που εγκαταλείπει το σχολείο ;
Το χαρακτηριστικότερο κοινό γνώρισμά τους είναι ότι εμείς οι υπόλοιποι δεν βλέπουμε κάποιο λόγο για την ύπαρξη τους . Η ζωή μας θα ήταν καλύτερη χωρίς αυτούς . Τους "πετάμε" σε αυτήν την τάξη επειδή τους θεωρούμε ενδόμυχα τελείως άχρηστους . Είναι μία μουτζούρα επάνω σε έναν εκπληκτικό πίνακα ζωγραφικής . Οι "άχρηστοι" άνθρωποι κομίζουν κινδύνους. Ωμή βία , φόνος , ληστεία , αλλά και απομύζηση των κοινών πόρων . "Γιατί να τους πληρώνω" ; Συνέπεια του κινδύνου είναι ο φόβος . Οι άνθρωποι αυτοί γίνονται ορατοί και αξιοπρόσεκτοι από εμάς , όχι γιατί πεθαίνουν στο δρόμο από το κρύο , αλλά γιατί μεταφέρουν το φόβο . Είναι επίφοβοι!! Ταυτόχρονα αντιπροσωπεύουν έναν καθησυχαστικό φόβο επειδή είναι συγκεκριμένος . Σε αντίθεση με τις αβεβαιότητες που κατακλύζουν καθημερινά τη ζωή μας και δεν μας επιτρέπουν να εστιάσουμε , οι φτωχοί είναι μία σταθερά . Γνωρίζουμε ποιοι είναι αλλά και που είναι και μπορούμε ανά πάσα στιγμή να κάνουμε κάτι ώστε να κατευνάσουμε το φόβο μας . Μπορούμε να τους βοηθήσουμε αγοράζοντας από ένα δεκάχρονο ξυπόλητο κορίτσι , ένα πακέτο χαρτομάντιλα .
Ο αριθμός των ανθρώπων τους οποίους ο καπιταλισμός καθιστά περιττούς , αυξάνεται ασταμάτητα και σήμερα κοντεύει να ξεπεράσει την ικανότητα διαχείρισης του πλανήτη . Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ο καπιταλισμός να πνιγεί στα "απόβλητα" που ο ίδιος παράγει . Δείχνει πως πλέον δεν μπορεί να τα αφομοιώσει αλλά , δυστυχώς γι’ αυτόν , ούτε να τα εξαφανίσει . Η «τοξικότητα» των αποβλήτων συνεχώς μεγαλώνει και φαίνεται πως θα καταστρέψει τον καπιταλισμό . «Φαίνεται» , όμως δεν είναι σίγουρο . Ακόμα δεν έχουμε αρχίσει να βλέπουμε ή να αντιλαμβανόμαστε τις μακροπρόθεσμες συνέπειες από τις αυξανόμενες μάζες των ανθρώπινων αποβλήτων στις πολιτικές και κοινωνικές ισορροπίες συνύπαρξης των ανθρώπων σε πλανητικό επίπεδο . Η σημερινή κοινωνία δημιουργεί έναν «περίφρακτο χώρο» εντός του οποίου επιδιώκονται η οικονομική και κοινωνική ισορροπία . Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να αφομοιωθούν στις δομές της «κανονικής» ζωής και να γίνουν «χρήσιμα» μέλη της κοινωνίας , απομακρύνονται και μεταφέρονται εκτός του περίφρακτου χώρου . Είναι τα "ανθρώπινα απόβλητα".
Η πιο ανθούσα βιομηχανία στις χώρες που δόλια και παραπλανητικά αποκαλούνται «αναπτυσσόμενες» , είναι η μαζική παραγωγή προσφύγων . Οι φυλετικοί πόλεμοι , ο πολλαπλασιασμός των αντάρτικων στρατών , οι ληστρικές συμμορίες εμπόρων ναρκωτικών που μεταμφιέζονται σε αγωνιστές της ελευθερίας και της δημοκρατίας υπό τη σημαία των ΗΠΑ και όχι μόνο (Αφγανιστάν , Κολομβία κλπ) εξαλείφουν εύκολα μεγάλο πληθυσμιακό πλεόνασμα , κυρίως τους νέους που είναι δύσκολο να απασχοληθούν , παραμένοντας εγκλωβισμένοι και αποκλεισμένοι από κάθε προοπτική . Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν κυνηγηθεί , δολοφονηθεί και εκδιωχθεί από τα σπίτια τους στο όνομα της δημοκρατίας ή της ελευθερίας .
Οι μετανάστες πλέον κυκλοφορούν στους ίδιους δρόμους με αυτούς που διέσχιζε παλιότερα ο πλεονασματικός πληθυσμός . Μόνο που τώρα δεν μπορείς να ξεχωρίσεις παρά μόνο ίσως με το χρώμα του δέρματος , το ποιος είναι πραγματικός μετανάστης και ποιος είναι απόβλητο . Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει διαφορά γιατί οι μετανάστες είναι απόβλητα και τα απόβλητα είναι μετανάστες στην ίδια τους τη χώρα (αν υπάρχει ακόμη κάτι τέτοιο) . Είναι όλοι τους πρόσφυγες ανεξαρτήτου χρώματος ή εθνικότητας . Στα κέντρα διανομής συσσιτίου πηγαίνουν όλοι . Η πείνα δεν κάνει διακρίσεις . Όλοι τους είναι επί της ουσίας "χωρίς" πατρίδα , απάτριδες , όχι μόνο με την τρέχουσα έννοια , αλλά και με μία διαφορετική : με την απροσδιόριστη παρουσία μιας κρατικής εξουσίας στην οποία δεν μπορούν να δηλώσουν την πολιτική τους ιδιότητα . Είναι hors du nomos δηλαδή "έξω" από το νόμο . Όχι το νόμο της χώρας που κατοικούν ή μιας άλλης χώρας αλλά έξω από αυτόν κάθε αυτό το νόμο . Βρίσκονται σε μία συνεχή κατάσταση «αμφίσημης ολίσθησης» - όρος του Michel Agier – χωρίς να γνωρίζουν αν αυτό είναι περαστικό ή μόνιμο . Κινούνται στα μονοπάτια μιας διαδρομής που δεν ολοκληρώνεται ποτέ γιατί απλά ο προορισμός τους είναι πάντα ασαφής . Δεν υπάρχει γι’ αυτούς ο «τελικός προορισμός». Από τη στιγμή που είσαι πρόσφυγας , είσαι για πάντα !!
«Εμείς» που είμαστε έξω από αυτό ,επικροτούμε τις ανθρωπιστικές οργανώσεις που βοηθούν όλα τα απόβλητα , εσωτερικά και εξωτερικά . Μία επινόηση καλά σχεδιασμένη να ξεφορτώνει και να διαλύει το άγχος του υπόλοιπου κόσμου , να συγχωρεί την ενοχή και να κατευνάζει τις τύψεις των θεατών αλλά και να προκαλεί τη διάχυση του αισθήματος του επείγοντος και του φόβου των απρόοπτων εξελίξεων . Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις πετυχαίνουν το ιδεώδες ασυμβίβαστο : την έντονη επιθυμία να ξεφορτωθούμε τα ανθρώπινα απόβλητα με την ικανοποίηση της οδυνηρής επιθυμίας της ηθικής ορθότητας . Επουλώνουμε έτσι την ένοχη συνείδηση που προκαλείται από τα δεινά του καταραμένου τμήματος της ανθρωπότητας .
Η κατάταξη στην κατηγορία του απόβλητου δεν παραμένει ποτέ μία αθλιότητα περιορισμένη σε ένα σχετικά μικρό μέρος του πληθυσμού . Είναι μία δυνητική προοπτική για τον καθένα. Γίνεται το ένα από τα δύο άκρα μεταξύ των οποίων η παρούσα και μέλλουσα κοινωνική θέση του καθενός «πηγαινοέρχεται». Εμείς βρισκόμαστε προς το παρόν στο άκρο του "με". Πρέπει να κάνουμε κάτι πριν να βρεθούμε στο άκρο που υπάρχει το "χωρίς" , γιατί τότε θα είναι πολύ αργά . Ελοχεύει πάντοτε ο κίνδυνος αν βρεθείς μία φορά "χωρίς" , να μείνεις για πάντα "χωρίς". Αυτό συμβαίνει και τώρα . Συνειδητοποιείσαμε ξαφνικά ότι ζούμε "χωρίς δημοκρατία" . Μήπως μείνουμε για πάντα "χωρίς δημοκρατία" ;
ΠΗΓΗ YELLOW JACKET