Πριν από έξι δεκαετίες, ηγέτες και έθνη της κεντρικής Ευρώπης, ταλαιπωρημένοι από παγκόσμιους πολέμους και με όνειρα συνεργασίας και ισότητας χάραξαν μια κοινή πορεία. Συνεταιρίστηκαν επιδιώκοντας να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη μιας αναπτυσσόμενης κοινωνίας και οικονομίας, υπέρ των πολιτών, υπέρ των δημοκρατικών θεσμών, υπέρ της ειρήνης. Στο δρόμο προστέθηκαν κι άλλες χώρες, κι άλλες γλώσσες, κι άλλες παραδόσεις. Στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα συνεισέφεραν όλοι ανεξαρτήτως οι συμμετέχοντες σε αυτό. Από τους ιδεολόγους που το ίδρυσαν, τους θεσμούς που είναι οι βασικοί πυλώνες της ανάπτυξής του, το πνεύμα ισοτιμίας και αλληλεξάρτησης και τελικά το ίδιο το νόημα ενός μεγάλου και πρωτοποριακού συνεταιρισμού.

Εμπλουτίστηκε το πείραμα και έγινε φόβητρο για τους δανειστές-νικητές του β’ παγκοσμίου πολέμου. Το πολέμησαν υπόγεια, το πολέμησαν και φανερά και πρωτίστως δόλια. Τα αποτελέσματα αυτής της δολιοφθοράς τα βλέπουμε σήμερα. Συνεχόμενα και ανόητα λάθη ηγεσιών και μια γραφειοκρατική και κουτοπόνηρη διάθεση στη λειτουργία των θεσμών έφεραν τον ευρωπαϊκό συνεταιρισμό στο δρόμο χωρίς επιστροφή.

Το δίλημμα που έθεσαν πρόσφατα οι «ηγέτες» Γερμανίας και Γαλλίας, δεν είναι παρά η ταφόπλακα στο ευρωπαϊκό όνειρο. Γιατί η λέξη κλειδί στα όσα ανέφεραν υπό τύπον τελεσιγράφου στους μέχρι χθες συνεταίρους τους, είναι η «ειδική πλειοψηφία». Αυτή που θα μηδενίσει την ισοτιμία και την ισονομία. Αυτή που θα κατηγοριοποιήσει τα έθνη, τα δικαιώματα και τα συμφέροντά τους σε «ταχύτητες». Όσες κι αν είναι οι δικαιοδοσίες των οργάνων των Βρυξελλών (εκλεγμένων και μη), όσα κι αν είναι τα δικαιώματα παρέμβασης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας , η ουσία παραμένει μία: η Ενωμένη Ευρώπη δεν θα ναι ποτέ ξανά η ίδια, γιατί δε θα ναι Ενωμένη και δε θα ναι Ευρώπη. Κάθε φορά που ένας Ρωμαίος Στρατηγός επέστρεφε νικητής στη Ρώμη, παρήλαυνε στεφανωμένος και θριαμβευτής. Αναρωτήθηκε ποτέ κανείς πόσοι στρατιώτες άξιοι και μαχητές έπεσαν στο πεδίο της μάχης για να μπορεί ο στρατηγός όμορφα να θριαμβεύει; Αναρωτήθηκε ποτέ κανείς, αν η «ειδική πλειοψηφία» περάσει, πόσοι και ποιοι θα μπορούν να αντιταχθούν στις βουλές της Γερμανίας (βασικά) και της Γαλλίας (δευτερευόντως), στην πλειοψηφία τους στο Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, στα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και τελικά στο πεδίο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου; Πόσοι και ποιοι θα στεφανωθούν με τους στρατηγούς μπαίνοντας στη «Ρώμη» (αν ποτέ μπούμε κι αν είμαστε όλοι μαζί);

Η λύση της ομοσπονδοποίησης, η οποία προωθείται εκ παραλλήλου και ύποπτα με την «ειδική πλειοψηφία», είναι μια θεσμική λύση που έχει μπει στο τραπέζι εδώ και δεκαπέντε περίπου χρόνια και κάθε φορά φέρνει αναγούλα στους ιδεολόγους της Ευρώπης.  Είναι σαν νά ναι ένα ζευγάρι και να ετοιμάζεται για γάμο και ξάφνου ο ένας εκ των δυο να ζητά προγαμιαίο σύμφωνο. Είναι ίδια η ψυχολογία μετά από αυτό; Είναι ίδιες οι ελπίδες επιτυχούς συμβίωσης;

Τα δήθεν πλεονεκτήματα της πρότασης Μέρκελ (με ολίγη από Σαρκοζύ), δηλαδή αυτά της αμεσότητας στη λήψη αποφάσεων και της μεγαλύτερης λειτουργικότητας και αποτελεσματικότητας, ακόμα και αν δεν ήσαν εξαρχής αμφισβητούμενα (και δικαίως), προσκρούουν στη βάση και το συνεκτικό ιστό της Ευρωπαϊκής Οικογένειας.  Δε θα υπάρχει εμπιστοσύνη, αλλά φόβος, δε θα υπάρχει συνεργασία, αλλά πειθαρχία, δε θα υπάρχει συνεταιρισμός, αλλά απρόσωπος εταιρισμός. Είναι αυτή η Ευρώπη που θέλουμε ως Ευρωπαίοι και ως Έλληνες πολίτες; Ο γράφων πάντως, πολύ αμφιβάλλει, δυστυχώς…

Ν. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ

Εκπαιδευτικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος Δ.Σ. ΕΛΜΕ Σάμου

Το είδαμε ΕΔΩ