Δεν ξέρω ποια πολιτισμική ερμηνεία θα δώσουν οι ανθρωπολόγοι για το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ιταλία. Ίσως να συμπεράνουν ότι, πέρα από την οικονομική κρίση, οι Ιταλοί γουστάρουν τρελά την Opera Buffa.

 Γιατί και ο Μπέπε Γκρίλο και ο Μπερλουσκόνι είναι σαν να έχουν βγει απο εκεί. Όσο για τον Μπερσάνι, αυτός μοιάζει πιο πολύ με αποτυχημένο γραφειοκράτη σε σοβιετική ταινία της εποχής Γκορμπατσόφ.

Πολιτικά, όμως, αυτό που συνέβη χθες στις ιταλικές εκλογές, κατά τη γνώμη μου, ήταν η εξέγερση της χειρότερης μορφής λαϊκισμού ενάντια στη χειρότερη μορφή παγκοσμιοποίησης, η οποία εκφράζεται με την ιδεολογία του άκρατου νεοφιλελευθερισμού – μια παγκοσμιοποίηση που η Ενωμένη Ευρώπη δεν ξέρει, δεν θέλει, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει και να ελέγξει αποτελεσματικά με τη σημερινή της μορφή και δομή.

Ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Στην Ιταλία, πέθανε η Ενωμένη Ευρώπη - όπως τη γνωρίσαμε. Από εδώ και πέρα, είτε θα εξελιχθεί σε Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης είτε, για τα επόμενα χρόνια, θα παρακολουθήσουμε κάθε μέρα τη μακάβρια τελετή της κηδείας της. Αυτό θα σήμαινε το απόλυτο ναυάγιό της ως υπολογίσιμη πολιτική και οικονομκή δύναμη στον κόσμο. Όσοι, βέβαια, πανηγυρίζουν στην Ελλάδα για κάτι τέτοιο, θα τους έρθει πολύ γρήγορα ο λογαριασμός: η τελετή της κηδείας, ίσως να ξεκινήσει από μας (και, μάλλον, έχει ξεκινήσει κιόλας).

Εάν προχωρήσει προς τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης – πράγμα που θα πάρει χρόνο και θα είναι επίπονη και συγκρουσιακή – η Ευρώπη, ίσως, παραμείνει ζωντανή. Σε αυτή την περίπτωση, ένα απο τα πρώτα πράγματα που θα κάνει, θα είναι να ορίσει τα όριά της, με την κυριολεκτική, γεωγραφική έννοια του όρου. Δηλαδή, αυτό που έκαναν και οι ΗΠΑ. Μακάρι, για μας, αυτά τα όρια να μην τελειώσουν στην Αδριατική και στη Θεσσαλονίκη.

Ο Πωλ Βαλερί - στο σύντομο και ρομαντικό δοκίμιό του «Η Κρίση του Πνεύματος», που δημοσιεύτηκε πριν απο έναν αιώνα περίπου, αμέσως μετά τη Μεγάλη Σφαγή των ευρωπαϊκών εθνών στον Μεγάλο Πόλεμο, γράφει ότι «εμείς οι ύστεροι πολιτισμοί ξέρουμε επίσης ότι είμαστε θνητοί». Και εκεί, προς το τέλος, αναρωτιέται: «Διαθέτουμε, άραγε, κάποια ελευθερία ενάντια στην απειλητική συνωμοσία των πραγμάτων;».
Για να αποκτήσει αυτή την “ελευθερία”, σε αυτό τον αιώνα, η Ευρώπη πρέπει να ξεπεράσει την ιδέα του κράτους - έθνους όπως την έφτιαξε και την κατοχύρωσε τον προηγούμενο αιώνα. Το κράτος - έθνος υπήρξε μοιραίο για την Ευρώπη – εκείνη ήταν η κοιτίδα του. Χάρη στο κράτος-έθνος, η Ευρώπη μεγαλούργησε και για “χάρη” του αυτοκτόνησε δυο φορές, τον προηγούμενο αιώνα.
Σε αυτό τον αιώνα είτε θα το ξεπεράσει, για να φτιάξει κάτι πραγματικά Υπερεθνικό και παίρνοντας τα καλύτερα στοιχεία του (φιλελεύθερη δημοκρατία, κοινωνικό κράτος, κράτος δικαίου), είτε το κράτος-έθνος, αυτό το “αριστούργημα” της Ευρώπης, θα γίνει ο τάφος της.

Γκαζμέντ Καπλάνι

Το ειδαμε στο RAMNOUSIA