Άκου τώρα κι ένα τσιτάτο: Είναι από τον Αριστοτέλη -που βέβαια δεν ήταν και κανένας φοβερός δημοκράτης, κι αυτό φαίνεται από την εξέλιξη των μαθητών του: δάσκαλος του Μεγαλέξαντρου ήταν, και η δημοκρατία με το Μεγαλέξαντρο είχαν σημαντικές διαφωνίες… τι διαφωνίες δηλαδή… εντελώς τσακωμένος ήταν ο Μεγαλέξαντρος με τη δημοκρατία- αλλά παρόλα αυτά ο Αριστοτέλης ήταν φοβερός φιλόσοφος και έκοβε η γκλάβα του, ως εκ τούτου είχε πιάσει την ουσία του νοήματος της δημοκρατίας:

“…Δημοκρατικόν μεν είναι το κληρωτάς είναι τας αρχάς, το δ’ αιρετάς ολιγαρχικόν, και δημοκρατικόν μεν το μη από τιμήματος, ολιγαρχικόν δε το από τιμήματος…”
(Αριστοτέλους Πολιτικά, 1294b)

Τι λέει ο φιλόσοφος, δηλαδή, καλέ μου stardust? Θα στο κάνω δίφραγκα, για να το εμπεδώσεις:
Η βασική κατάκτηση της δημοκρατίας, λέει ο Αριστοτέλης, είναι το ότι οι αξιωματούχοι της πολιτείας εκλέγονται με κλήρωση. Σε όσο περισσότερα αξιώματα οι αξιωματούχοι εκλέγονται με κλήρωση, τόσο περισσότερο δημοκρατικό είναι το πολίτευμα.

Το να εκλέγονται οι αξιωματούχοι με ψηφοφορία (διότι και στην αρχαία δημοκρατία σε κάποια αξιώματα οι αξιωματούχοι εκλεγόντουσαν με ψηφοφορία), ο Αριστοτέλης το θεωρεί κατάλοιπο της ολιγαρχίας.

Επίσης, κατάλοιπο της ολιγαρχίας θεωρεί το να μην εκλέγονται ως αξιωματούχοι της πολιτείας προλετάριοι, φαναρτζήδες, λουστραδόροι επίπλων, εργαζόμενοι σε εκκοκκιστήρια βάμβακος, νταλικιέρηδες, ταξιτζήδες, οικιακές βοηθοί, βρεφονηπιοκόμοι, κοπτοραπτούδες, περιπτεράδες, σουβλατζήδες, σταυλίτες του ιπποδρόμου, μαρμαράδες κλπ, αλλά, αντιθέτως, όλοι οι αξιωματούχοι της πολιτείας να είναι βιομήχανοι, δικηγόροι, αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί, παπατζήδες του χρηματιστηρίου, εισοδηματίες, ηθοποιοί, οικονομολόγοι, πράκτορες της ΚΥΠ, δημοσιογράφοι, απόστρατοι στρατηγοί, πρόεδροι ΜΚΟ και καθηγητές φιλοσοφίας.

Αυτό, το να εκλέγονται δηλαδή ως αξιωματούχοι της πολιτείας μόνο μέλη των ανώτερων εισοδηματικών στρωμάτων και τάξεων (“από τιμήματος”) και μόνο επαγγελματίες των κυριλέ επαγγελμάτων, ο Αριστοτέλης το θεωρεί επίσης κατάλοιπο της ολιγαρχίας.

Όταν λοιπόν σε ρωτήσει κάποιος για ποιό λόγο γράφεις στ’ αρχίδια σου τη γιορτή της δημοκρατίας (εκλογές), εσύ θα του πεις:

α) Διότι “δημοκρατικόν είναι το κληρωτάς -και όχι αιρετάς- είναι τας αρχάς”,
β) Διότι δεν έχεις υπόψη σου κάποιον σουβλατζή, περιπτερά, λαχειοπώλη ή βιομηχανικό εργάτη που να έχει εκλεγεί βουλευτής στην Ελλάδα τα τελευταία 160 χρόνια, επομένως οι εκλεγόμενοι βουλευτές είναι “από τιμήματος”, πράγμα ολιγαρχικόν και ουδόλως δημοκρατικόν, και
γ) Διότι, εσύ δεν είσαι ολιγαρχικών αρχών, αλλά είσαι δημοκρατικός πολίτης.

Πίστεψέ με, θα σε κοιτάει σα χαζός. Θα τον έχεις ταπώσει.
Διότι, καλέ μου stardust, η έννοια “δημοκρατία”, και δη “Ελληνική Δημοκρατία”, είναι μια ταλαιπωρημένη έννοια. Διότι, μιλάμε, έχουμε πήξει στους ολιγαρχικούς δημοκράτες, και κάποιος πρέπει να τους τα σούρει. Διότι, εδώ μιλάμε -και σου μιλάω μπέσα- ακόμα και η χούντα (ξέρεις, η χούντα του 1967-1974) όταν έδιωξε το βασιλιά για τους δικούς της λόγους, άλλαξε τις σφραγίδες στα δημόσια έγγραφα και αντί για “Βασίλειον της Ελλάδος” έγραφαν “Ελληνική Δημοκρατία”, παρόλο που ήταν χούντα του κερατά. Μιλάμε, ακόμα απορώ πως δε βρικολάκιασαν οι αρχαίοι δημοκράτες να δαγκώσουν το λαρύγγι των χουντικών γι’ αυτή την θρασύτατη προσβολή μνήμης.

Κάτι άλλα αριστερόστροφα ρετάλια όταν διένυαν τη νεανική επαναστατική τους περίοδο -ήτοι πριν να πιάσουν την καλή- είχαν το εφιαλτικό όραμα να μας κάτσουν στο σβέρκο ως δικτάτορες του προλεταριάτου, και να ονομάσουν την εφιαλτική δικτατορία τους “Λαϊκή Δημοκρατία”, με λουλουδάκια και παπαρουνίτσες… Άλλοι λαϊκοδημοκράτες αυτοί…

Γενικά, το ‘χουνε βρει παιχνίδι όλοι να παίζουν με λέξεις και έννοιες και να μας πουλάνε δημοκρατία και δωστου “ο τόπος που γέννησε τη δημοκρατία”, και πάλι καλά που υπάρχουν τα κείμενα -σαν τα “Πολιτικά” του Αριστοτέλη, για παράδειγμα- που μπορούμε να τους τα τρίβουμε στη μούρη και να τους λέμε “κόφτε το δούλεμα ρε μπαγάσηδες”.

Σε βλέπω όμως να με κοιτάς περίεργα και ν’ αναρωτιέσαι αν πιστεύω στα σοβαρά ότι μπορεί να δουλέψει αποτελεσματικά ένα πολίτευμα όπου θα έχει “κληρωτάς τας αρχάς”. Το να είναι κληρωτές οι αρχές μιας πολιτείας, έχει βέβαια τα ζόρια του. Έχει όμως κι ένα βασικό καλό, που λέω να το δούμε: Η κλήρωση αποκλείει την πιθανότητα να είναι κάποιος ισόβιος αξιωματούχος της πολιτείας.
Στην αρχαία Αθήνα, αν θυμάμαι καλά -έχουν περάσει και τα χρόνια- η κλήρωση γινόταν τις παραμονές των Παναθηναίων, και η θητεία των αξιωματούχων κρατούσε ένα χρόνο: Από Παναθήναια σε Παναθήναια. Κάτι τέτοιο, τεσπα.

Ο υπουργός οικονομικών της εποχής, νομίζω ότι εκλεγόταν και δεν έβγαινε με κλήρωση (είπαμε, ακόμα και στην αθηναϊκή δημοκρατία, είχεν απομείνει κατάλοιπα της ολιγαρχίας), αλλά ας τον πάρουμε για παράδειγμα υποθέτοντας ότι έβγαινε με κλήρωση, και χάριν του παραδείγματος ας υποθέσουμε ότι ήσουν ΕΣΥ ο πρώτος κληρωτός υπουργός οικονομικών:

Κληρωνόσουν υπουργός οικονομικών, ας πούμε, και μετά από ένα χρόνο έληγε η θητεία σου, οκέϋ? Όλοι ετοιμαζόντουσαν να γιορτάσουν τα Παναθήναια, κι εσύ κοπάναγες το κεφάλι σου στον τοίχο, γιατί είχες πιαστεί μαλάκας, και είχες βάλει τα λεφτά των ασφαλιστικών ταμείων σε δομημένα ομόλογα, οκέϋ? Και τα ασφαλιστικά ταμεία είχαν φαληρίσει με τη μαλακία που έκανες, οκέϋ?
Και όχι μόνο ήταν στατιστικώς απίθανο να ξανακληρωθείς υπουργός οικονομικών για να κρύψεις κάτω από το χαλί τη μαλακία που έκανες, όχι μόνο δεν θα υπήρχε κόμμα να σε στηρίξει και να σε ρίξει στα μαλακά, αλλά επιπλέον ο κλήρος τα έφερε έτσι ώστε να κληρωθεί διάδοxός σου υπουργός οικονομικών ο γείτονάς σου, αυτός που σε αντιπαθεί επειδή η κατσίκα σου του τρώει το γκαζόν, Οκέϋ?
Ε, πως το φαντάζεσαι? Θα καλοπέρναγες?
Τι θα έκανε ο γείτονας που σε αντιπαθεί, μόλις έβρισκε άδεια τα ταμεία?
Θα σε έτρεχε άσχημα, μιλάμε!

Εγώ πιστεύω ότι θα σου δημεύανε την περιουσία (κυρίως την κατσίκα -που θα την κάνανε θυσία ξερωγώ στην Αρτέμιδα ώστε να σταματήσει να τρώει το γκαζόν του γείτονα), θα σε περνάγανε από 144 δικαστήρια, κι αν σε έβρισκαν ότι δεν είχες δόλο αλλά απλώς πιάστηκες μαλάκας, θα δίνανε το όνομά σου -τιμής ένεκεν- στα κεντρικά ουρητήρια της πόλης… για να σε θυμούνται οι επόμενες γενεές συνταξιούχων και να σε τιμούν δεόντως…

Και, αν δε σε τρατάρανε κανένα ποτηράκι κώνειο στο Πρυτανείο, μπορεί απλώς να σε εξορίζανε ως ανεπιθύμητο μαλάκα. Αλλά και να μη σε εξορίζανε, όλη η πόλη μαλάκα θα σε ανέβαζε, γελοίο θα σε κατέβαζε… Στα θέατρα οι Αριστοφάνηδες θα σε ξέσκιζαν, όλη η πόλη θα γέλαγε με την πάρτη σου, στην αγορά -δεξιά όπως κοιτάς τη Θόλο- θα στήνανε περικαλλή προτομή σου (από φελιζόλ, για να παίζουν βελάκια οι συνταξιούχοι).

Η μπάλα της χλεύης θα έπαιρνε και τη γυναίκα σου, που θα σου έκοβε την καλημέρα, τα παιδιά σου θα δήλωναν ότι είναι νόθα και θα άλλαζαν σχολείο, θα πήγαιναν στο Κυνόσαργες, για να μην τα λένε παιδιά του μαλάκα… Θα αναγκαζόσουν μόνος σου να πάρεις το δρόμο της ξενητειάς.

Τέτοια πράγματα θα συνέβαιναν αν δεν ήσουν προσεκτικός.

Δε θα υπήρχε η κομματική αλληλεγγύη να σε σώσει, να σε ρίξει στα μαλακά. Κανείς δε θα σε λυπόταν: Θα ήσουν εσύ και η κοινωνία. Κι εφόσον δε στάθηκες στο ύψος των απαιτήσεων του αξιώματός σου, η κοινωνία θα σε λιάνιζε.

Εντάξει ως εδώ?
Τι θα συνέβαινε όμως με τους υπόλοιπους? Οι υπόλοιποι θα φοβόντουσαν μην την πατήσουν όπως εσύ. Θα προσλάμβαναν δασκάλους, φιλοσόφους, κόλπα, ιστορίες, θα καλούσαν ξερωγώ τον Αναξαγόρα και τον Παρμενίδη από πόλεις μακρινές, θα γραφόντουσαν στην Ακαδημία του Πλάτωνα και παράλληλα ξερωγώ θα πήγαιναν νυχτερινό στο Λύκειο του Αριστοτέλη, ώστε να μορφωθούν αυτοί και τα παιδιά τους, για να μπορούν να ανταπεξέλθουν στα ζόρια του ενδεχόμενου δημόσιου αξιώματος.

Το δημόσιο αξίωμα θα έπαυε να είναι ελκυστικό.
Πως λέμε σήμερα “κάντε με πρωθυπουργό για μια μέρα!”,
ε, τότε θα έλεγαν “Μακριά από μένα τα πρωθυπουργιλίκια!”
Με βούρδουλες θα τους μάζευαν στο χώρο της συνέλευσης – κλήρωσης (και πίστεψέ με, γινόταν αυτό στην Αθήνα). Χρυσούς θα τους έκανε η πολιτεία για να δεχτούν αξιώματα, θα τους χρυσοπλήρωνε, κι αυτοί θα έκαναν ό,τι μπορούσαν για να τα αποφύγουν (και πίστεψέ με, γινόταν κι αυτό στην Αθήνα).

Η εξουσιολαγνεία θα είχε πάει περίπατο.

Με λίγα λόγια, αφενός θα ανέβαινε το επίπεδο της πόλης (Όλο και περισσότεροι θα ήταν κατάλληλοι να κληρωθούν και να μπορούν να ανταπεξέλθουν στα ζόρια) αφετέρου θα μειωνόταν η ελκυστικότητα της εξουσίας, που δεν θα ήταν εξουσία αλλά απλώς υπηρεσία (Όλο και περισσότεροι θα ήταν λόγω μορφώσεως σε θέση να εντοπίσουν νωρίς αυτόν που βάζει την κουτάλα στη σούπα, οπότε όλο και περισσότεροι θα ήθελαν να μείνουν μακριά από την κουτάλα).

Με εννοείς?
Ε, αυτά είναι που θέλουν να αποφύγουν οι οπαδοί της ψηφοφορίας και της αιρετότητας. Γι’ αυτό έχουν ιδρύσει εκεί πέρα τις τρεις εταιρείες “Καραμανλής-Πρωθυπουργοί της Ελλάδος Α.Ε.”, “Παπανδρέου-Πρωθυπουργοί της Ελλάδος Α.Ε.” και “Μητσοτάκης-Πρωθυπουργοί της Ελλάδος Ε.Π.Ε.” και ξέρουν ότι εφόσον δεν σκέφτεσαι αυτά που σου λέω, οι επιχειρήσεις τους θα έχουν πάντα μεγάλη πελατεία κι αυτοί ισοβίως θα περνάνε μπέϊκα.

Και γι’ αυτό σε ταράζουν στα βαρύγδουπα “Η Ελλάδα γέννησε κοτζάμ Αριστοτέλη” και σε φανφάρες του στυλ “Η Ελλάδα είναι η κοιτίδα της Δημοκρατίας”, αλλά δεν σου λένε τι έλεγε ο Αριστοτέλης για τη δημοκρατία.

Ας τα επαναλάβουμε: repeat after me, όπως κάνουν στις ορκωμοσίες:
“…Δημοκρατικόν μεν είναι το κληρωτάς είναι τας αρχάς, το δ’ αιρετάς ολιγαρχικόν, και δημοκρατικόν μεν το μη από τιμήματος, ολιγαρχικόν δε το από τιμήματος…”

Κατά τα άλλα, κι εγώ ψήφισα στις προηγούμενες εκλογές κι ελπίζω κι εσύ να ψήφισες. Καθότι, άλλο Δημοκρατία και άλλο αντιπροσωπευτική democracy. Ζούμε σε αντιπροσωπευτική δημοκρατία, και μέχρι να ζήσουμε -άμποτε- σε δημοκρατία, θα πρέπει να ξηγηθούμε σωστά (όπως το εννοεί ο καθένας) εντός της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, αλλιώς θα μας φάνε.

Αλλά να θυμάσαι και τα λόγια του Αριστοτέλη… Κακό δεν κάνει, καλό κάνει!
Όσο για τον Πλάτωνα… Για Πλάτωνες θα μιλάμε τώρα;

Stardust
Paradise Lost Blog

Το είδαμε ΕΔΩ