Από την εμφάνιση των περίφημων ναπολεόντειων μπαλέτων μεγάλων σχηματισμών πεζικού με στολή παρέλασης, μέχρι τα «έξυπνα όπλα» και τα Stealth, οι προθέσεις, οι στόχοι τα χαρακτηριστικά και τα ηθικά διλλήματα του πολέμου ελάχιστα άλλαξαν. Έτσι και τώρα, η ιστορική περίοδος που διανύουμε καταγράφει την αγωνία και την πρόθεση των μεγάλων χωρών, να αποκτήσουν και να συντηρήσουν τους φυσικούς πόρους που χρειάζονται. Η μάχη για το πετρέλαιο είναι παλαιά και γνωστή.

Η εντυπωσιακή αύξηση της ζήτησης ορυκτής ενέργειας, βάση των απαιτήσεων του συγχρόνου τρόπου ζωής και η βιομηχανική απογείωση χωρών του τρίτου κόσμου, οδηγεί σε ένα μεγάλο αναπόφευκτο ενεργειακό πόλεμο που θα διαρκέσει πιθανότατα καθ’ όλη την διάρκεια του 21ου αιώνα. Μόνο η κινεζική κατανάλωση αυξάνεται κατά 7% ετησίως.

Η νέα ενεργειακή κρίση όμως εμπεριέχει και στοιχεία που δεν γνώρισαν οι εμπλεκόμενες πλευρές και οι «αυτοκρατορικοί πόλεμοι» του 19ου αιώνα. Οι δραματικές κλιματολογικές μεταβολές και η ανάγκη οικολογικής ισορροπίας στο πλανήτη οδηγούν σε αντιφατικές και αλληλοσυγκρουόμενες συμπεριφορές. Ενώ η ενεργειακή κρίση σπρώχνει τα κράτη και τον βιομηχανικό κόσμο σε αναζήτηση περισσότερου πετρελαίου και φυσικού αερίου, η δεύτερη απαιτεί τη δραστική μείωση της εξάρτησης των οικονομιών τους από τους υδρογονάνθρακες.

Ακόμη και τώρα δεν έχω πεισθεί ότι ο πόλεμος στο Ιράκ έγινε για το πετρέλαιο. Εάν πάντως υπήρχαν και τέτοιες βλέψεις από τους θιασώτες του επιθετικού παραλογισμού στην Ουάσιγκτον (διοίκηση Μπους), το σχέδιο αποδείχθηκε τερατώδες, καθώς πριν από την εισβολή στο Ιράκ το πετρέλαιο διαμορφωνόταν στα 25 δολάρια ανά βαρέλι, ενώ σήμερα βρίσκεται σταθερά πάνω από τα 100 δολάρια. Εάν πάλι στόχος ήταν ο ριζικός μετασχηματισμός ολόκληρης της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας, τα αποτελέσματα ήταν ακόμη πιο τραγικά, αφού δημιούργησαν παντού εχθρούς.

Σε αυτό το αντικρουόμενο παγκόσμιο περιβάλλον κρίσης, ενισχύεται εμφανέστατα μία πρωτόγονη εκδοχή και εφαρμογή του ισλαμικού θεοκρατισμού ως μοντέλου κοινωνικής επαναστατικής ιδεολογίας. Όσο οι αδύνατοι αυτού του κόσμου θα περιθωριοποιούνται και δεν θα μετέχουν στην κατανομή του πλούτου τόσο θα ενισχύονται τα φαινόμενα τρομοκρατίας και βίας. Η ενεργειακή κρίση είναι μια καλή αφορμή.

Αρκεί να σκεφθούμε ότι ο πλανήτης αντιμετωπίζει σε παγκόσμιο επίπεδο την έλλειψη υδάτινων πόρων εξαιτίας της άντλησης των αναντικατάστατων υπόγειων νερών, τα οποία αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος των αποθεμάτων καθαρού νερού στον κόσμο. Το γεγονός αυτό σύμφωνα με τον ΟΗΕ, απειλεί ένα σημαντικό τμήμα της Ασίας με συνεπακόλουθα τις μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών και την έναρξη πολέμων για το νερό.

του Ανδρέα Μπελιμπασάκη

ΠΗΓΗ